Leren historici van de geschiedenis van het Israel-Palestina conflict?

Nederlandse historici begeven zich vaak in het Israël-Palestina debat. De suggestie die ze wekken is dat hun uitspraken een ‘wetenschappelijke’ achtergrond hebben – ze zijn immers historicus – en dus waar zijn. Vaak geven ze echter alleen maar een interpretatie van gebeurtenissen die je ook anders kunt interpreteren. Ofte wel, ze geven hun mening. Daar is niets op tegen, maar de suggestie van wetenschappelijke waarheid maakt hun uitspraken soms erg misleidend. Laten we een aantal historici de revue laten passeren.

Maarten van Rossum

We beginnen met de nestor van de bekende historici in Nederland. Hij is zo iemand die niet van de buis te slaan is. Ook als je niet naar hem zoekt, kom je hem tegen bij de publieke omroep of bij de commerciëlen. Zijn eerste claim over het Midden-Oosten heb ik al eerder gemeld. Hij beweerde na de aanval op de Twin Towers in New York op 11 september 2001 dat het terrorisme vanzelf zou verdwijnen als de Palestijnen hun eigen staat zouden krijgen. Terrorisme, zo weten we nu door de vele terrorismegroepen die in Azië en Afrika actief zijn, hebben soms wel (de Houthis’s in Jemen, Hamas in Gaza), soms niet (Boko Haram in Niger, ISGS in Mali) met het Palestina-conflict te maken. Het was mij duidelijk dat Van Rossem niet als deskundige sprak.

Het kon ook gewoon niet waar zijn wat hij zei, want toen de kans op vrede groot was, namelijk na de ondertekening van de Oslo-akkoorden, werden terroristische aanvallen van Palestijnse groepen juist heviger. Het lijkt een constante in deze geschiedenis. Als een akkoord dichtbij lijkt, gooit geweld van één van de beide partijen – en vaak de Arabische partij – roet in het eten.

Tineke Bennema…

Ook over historicus Tineke Bennema hebben we eerder geschreven. Zij laat het Arabisch-Joodse conflict minstens 30 jaar te laat beginnen. Het conflict begon in feite al tegen het einde van de eerste wereldoorlog, toen de Britten baas in Palestina waren geworden. Zij beloofden een thuisstaat voor Joden in Palestina. Na die belofte en ver voor de Holocaust begon al de emigratie van Joden naar Palestina. De Joodse bevolking groeide van ruim 55 duizend in 1918 naar 445 duizend in 1939. De Joden vormden oorspronkelijk de onderliggende groep en moesten zich verdedigen tegen Arabieren die de immigratie van Joden niet wensten te accepteren. De Britten hadden, als koloniale heersers, niet bij de lokale Arabieren geïnformeerd of zij het met de komst van Joden eens waren.

Er waren voor de eerste wereldoorlog al slachtpartijen, waarbij Arabieren in Palestina Joden vermoordden en, later, over en weer Arabieren en Joden werden vermoord. De eerste clash vond in 1920 plaats. Berucht is ook de pogrom in Hebron in 1929.

… miskent de geschiedenis voor WOII

Het voortdurende geweld tussen Arabieren en Joden, maar ook de aankoop van land door de Joden maakte een afspraak over de verdeling van het land – in de ogen van de Britten – noodzakelijk. De Joden kochten namelijk overal in Palestina land op van Arabische grootgrondbezitters die elders woonden en dreigden zo via een ‘commerciële’ verdeling van het land de lokale Arabische bevolking te verdrijven. Al in 1937 had de zogenaamde Peel-commissie een verdeling van Palestina ten westen van de Jordaan voorgesteld. Daarbij zouden de Joden een derde van het land krijgen en de Arabieren twee derde. Dat voorstel werd niet door de Arabische Palestijnen geaccepteerd. Een onafhankelijke Joodse staat was voor hen niet bespreekbaar.

Bennema noemde dit allemaal niet. Zij wil dat het Westen geen wapens meer levert aan Israël. Dan wordt Israël vanzelf gedwongen met de Palestijnen aan de onderhandelingstafel te gaan zitten. Het lijkt mij eerder dat als Israël zonder wapens komt te zitten dit voor Hamas een aanmoediging is maar weer eens een aantal raketten richting Israël te sturen. Maar dat is natuurlijk maar een mening. Wel een mening die gebaseerd is op historische gegevens: als Israël zich kwetsbaar opstelt, voelen Palestijnse terreurgroepen zich gesterkt om meer geweld te gebruiken, zie bijvoorbeeld deze chronologie van de PBS. Deze gegevens zijn historicus Bennema waarschijnlijk ontgaan.

Peter Malcontent

Historicus Peter Macontent zei recent in een Brabantse krant dat het basisverhaal dat Israëliërs elkaar vertellen is dat de staat gebouwd is op de as van de Holocaust. Israël zou, volgens ditzelfde verhaal, de enige veilige plek voor Joden op aarde zijn. Daarmee suggereert hij dat Israël de Holocaust als het excuus voor het geweld van het Israëlische leger in Gaza opvoert.

Het enige ‘excuus’ dat bij mijn weten Israël heeft opgevoerd is de terroristische aanval van Hamas op 7 oktober 2023. Dit was een aanval op burgers, militairen waren in eerste instantie nauwelijks aanwezig in het gebied. De terroristische aanval was voor Hamas nodig omdat te veel Arabische landen normale betrekkingen met Israël wilden aangaan. Vrede is echter voor Hamas een besmet woord. Zo heeft Hamas er in het verleden alles aan gedaan om het vredesactivisme in Israël de kop in te drukken. Dat kon heel simpel door terroristische aanslagen: want die lieten Israëlische kiezers een ruk naar rechts maken. Zo zou je kunnen zeggen dat Hamas er zelf voor gezorgd heeft dat hardliners als Netanyahu de politieke macht kregen in Israël en dat de vredesbeweging die er wel degelijk was marginaal werd.

Historici miskennen het effect van Hamas

Dat is een ander verhaal dan wat Malcontent ons in de Brabantse krant wil doen geloven. Benjamin Netanyahu bespeelt volgens hem bij landgenoten de angst dat het land groot gevaar loopt en dat de Gaza-oorlog noodzakelijk is om te overleven. Wie daar anders over denkt of probeert te nuanceren, krijgt het lastig. Ofte wel, Malcontent beweert dat het niet op prijs gesteld wordt vredesactivist te zijn. Maar, wie dat vooral niet op prijs stelt, is Hamas. Het was bijvoorbeeld niet toevallig dat de terreuraanval van Hamas zich op 7 oktober 2023 op het zuiden van Israël richtte. Daar woonden toen namelijk vredesactivisten die bewoners van Gaza probeerden te helpen. Of de overlevenden van die terreuraanval nog vredesactivisten zijn, valt te betwijfelen.  

Hamas wist natuurlijk dat die aanval tot een reactie van Israël zou leiden. Israël laat immers geen enkele aanval onbeantwoord. Hamas wist dus ook dat er duizenden doden in Gaza zouden vallen. Maar Hamas maakt zich daar niet druk om. Integendeel, hoe meer doden er vallen onder de burgerbevolking des te beter het is voor Hamas. Dat geeft immers steeds meer kans dat Israël beschuldigd zal worden van het overtreden van het internationale oorlogsrecht. Dat is wat we nu zien gebeuren. Nu er al meer dan 30 duizend slachtoffers zijn gevallen in Gaza, beginnen steeds meer landen zich van Israël af te keren. Het voortbestaan van Israël kan daarmee op het spel komen te staan.

De landen die Israël beschuldigen van genocide vergeten dat de oorlog allang voorbij zou zijn geweest als Hamas zich had overgegeven en de macht had overgedragen aan een beweging die niet continue raketbeschietingen op Israël als belangrijke activiteit heeft. Hamas zal de macht echter nooit vrijwillig opgeven zelfs niet na grootscheeps geweld.

Ook de hier besproken Nederlandse historici maken zich niet erg druk om Hamas. Ze lijken te geloven dat onderhandelingen met Hamas tot vrede kan leiden. Deze historici hebben weinig van de geschiedenis geleerd.