Shariff Nasr, in 1974 in Rotterdam geboren, is een veelzijdig man. Hij is dichter, schrijver, essayist, acteur, regisseur, librettist en vertaler. Zijn essays zitten vol erudiete volzinnen, zie dit stuk uit mijn krant dat over het begrip ‘waardigheid’ ging. Een fraaie zin daaruit: “Waardigheid vormt de seismograaf van onze menselijkheid.” Dat wil zeggen waardigheid betekent dat we in staat zijn schokkende gebeurtenissen te registreren. Zijn essay gaat over vluchtelingen die Europa proberen te bereiken en ‘Palestijnse vluchtelingen’ die – volgens Nasr – al meer dan 75 jaar onderdrukt worden. Bij beide verhaallijnen in dat essay ontbreekt – volgens mij – de juiste context. Hieronder plaatsen we de door hem beschreven gebeurtenissen in de juiste politieke en historische context.
Verdrinkende vluchtelingen
Die definitie van waardigheid paste hij toe op twee gebeurtenissen. De eerste gebeurtenis was het kapseizen van een overvolle boot met migranten op de Middellandse Zee. Zo’n 750 mensen verdronken, onder wie veel vrouwen en kinderen. Deze gebeurtenis vond plaats in juni 2023 en wekte nauwelijks publieke beroering. Het leek erop alsof Europa gewend raakte aan verdronken migranten.
Dan vraagt Nasr zich af:
“[Er] verdrinken families. Kun je een geweten met vakantie blijven sturen zolang die twee gelijktijdig plaatsvinden? Uiteraard, wegkijken kan een uiting zijn van onmacht, van wanhoop. (…) Politici daarentegen hébben die macht. Zij bezitten de middelen in te grijpen, concreet iets te doen. (…) Meteen na de ramp begon het onderlinge gehannes en touwtrekken in de EU van regeringsleiders en politici over wiens schuld dit nu was, wie hier nu verantwoordelijk was.”
Ramsey Nasr op 30 november 2023
Is de EU verantwoordelijk voor de schipbreuk?
Nasr suggereert dan dat het kapseizen veroorzaakt was door de Griekse kustwacht die de boot uit de Griekse wateren wilde trekken. Er is echter ook een andere lezing. De boot weigerde Griekse hulp, want men wilde naar Italië. Bovendien had niemand in de overvolle boot een zwemvest aan. Dit roept weer de vraag op of de EU voor ongelukken met migrantenboten verantwoordelijk is, als de migranten zelf zich met open ogen blootstellen aan doodsgevaar. Volgens Nasr kennelijk wel, maar migranten worden eerder mishandeld dan waardig toegelaten:
“Bereiken de vluchtelingen wél het vasteland dan is er vandaag de dag een grote kans dat ze naakt worden achtergelaten, in elkaar geslagen, beroofd, verkracht, vermoord, zeker in landen als Bulgarije, Servië en Kroatië. In Libië is de situatie niet veel beter. Volgens de VN draagt de EU door dit alles bij aan misdaden tegen de menselijkheid.”
Ramsey Nasr op 30 november 2023
Sommige EU-lidstaten zijn genereus tegen migranten
Dit kun je niet een evenwichtige beschrijving noemen van de houding van de EU-lidstaten tegen migranten. Al is het maar omdat in bovenstaande quote alleen Bulgarije tot de EU behoort. Nasr spreekt stelselmatig over “vluchtelingen” in plaats van over migranten. Hij verzwijgt echter dat van de migranten maar 50 procent vluchtelingen zijn, zoals ik eerder heb gedocumenteerd. De overige 50 procent zijn feitelijk gelukszoekers zonder geldig asielmotief, maar dat mag je van Nasr niet zeggen.
Veel EU-lidstaten zijn heel genereus tegenover migranten. Zeker geldt dat voor Nederland dat een van de hoogste toekenningspercentages van de EU heeft. Toch kun je de EU verantwoordelijk houden voor rampen zoals die in juni dit jaar. Dat moet dan wel in een heel andere zin dan Nasr bedoelt, Door het soepele asielbeleid van de EU worden mensensmokkelaars alleen maar nog meer aangemoedigd om migranten in wrakke bootjes de Middellandse Zee over te zetten. Zodra die migranten over de Europese grens getrokken zijn, kunnen ze immers niet meer teruggestuurd worden. Dan krijgen ze vrijwel zeker asiel in de EU. Mocht het fout gaan met de overtocht, dan zorgen empathische mensen als Ramsey Nasr of Europa-parlementariër Tineke Strik er wel voor dat een schip in nood gered wordt. Dat laatste gold dan niet voor de in juni 2023 gekapseisde boot.
Nasr over de Gaza-oorlog
Dan komt de tweede gebeurtenis die Nasr tot het essay heeft geïnspireerd, de Gaza-oorlog. Die oorlog begon na de bloedige aanslag van Hamas op het zuiden van Israël. Hij noemt dit “die andere vluchtelingencrisis, die ons al meer dan 75 jaar aanstaart: het lot van de Palestijnen.” Hij laat het conflict beginnen na de Tweede Wereldoorlog. Zoals ik al eerder heb opgeschreven, begon het Midden-Oosten conflict in feite in 1917 met de Balfour-verklaring.
Toen sprak niemand over ‘Palestijnen’. Er waren Arabieren en er waren Joden die, gemotiveerd door Balfour, vanaf 1917 naar het gebied ten westen van de Jordaan begonnen te emigreren. Het ‘Palestijnse volk’ is een uitvinding van de internationale gemeenschap. Na de geweldsexplosies van Palestijnse terreurgroepen begin jaren 70 kregen ‘deze ‘Palestijnen’ een stempel van goedkeuring van organen van het internationale recht. Nasr noemt dit allemaal niet.
Nasr schrijft:
“Wat kunnen we vandaag zeggen over menselijke waardigheid in Gaza? Alle Israëlische en Europese doden, alle gijzelaars van de bloedige Hamas-aanslag hebben inmiddels hun namen gekregen. (…) Alleen, hebben Palestijnse levens eenzelfde waarde voor ons? (…) Palestijnse levens worden doorgaans per aantal genoemd: 48 doden, 1.200 gewonden. Geen namen maar nummers. Zoiets als 750 dode migranten.”
Ramsey Nasr op 30 november 2023
Nasr: Palestijnen worden al meer dan 75 jaar afgeslacht
Ofte wel, het Westen ziet de bewoners van Gaza (“Palestijnen”) niet als mensen. Voor ons Westerlingen hebben zij hun menselijke waardigheid verloren. Terwijl:
“evenals Israëli’s [door Hamas op 7 oktober 2023] worden ook Palestijnen levend verbrand, kennen ook Palestijnse dorpen pogroms – uitgevoerd door Israëli’s. Palestijnse kinderen worden gemarteld, zitten jaren gevangen zonder aanklacht of hulp. (…) Dit gebeurt generatie op generatie, al meer dan 75 jaar.”
Ramsey Nasr op 30 november 2023
Let op. Terwijl hij eerst toegeeft dat er een bloedige Hamas-aanslag is geweest waarbij systematisch seksueel geweld werd toegepast, vergelijkt hij even daarna die aanslag met wat Israël de Palestijnen al meer dan 75 jaar aandoet. Ofte wel, die Hamas-aanslag is niets vergeleken met het leed dat de Palestijnen al die jaren is aangedaan. Hij is hierbij selectief in de keuze van gebeurtenissen. Bovendien lijkt hij er geen belang bij te hebben de historische context te vermelden.
De geweldspiraal in het Midden-Oosten was wederzijds
Bron: commons.wikimeida.org
Laten we die context dan nog maar even geven. We noemden net al de Balfour-verklaring. Dit was een belofte van de Britten – die na WOI het mandaat hadden over Palestina – dat Joden in Palestina een “nationaal tehuis” mochten vestigen. Die Balfour-verklaring leidde al in de jaren 20 en 30 van de 20e eeuw tot een grote migratiestroom van Joden naar Palestina. De lokale Arabieren – wiens mening niet gevraagd was – waren niet blij met die nieuwe immigranten.
Als reactie op de ongewenste Joodse migranten, waren er geregeld moordpartijen op Joden. De “etnische zuivering” van Hebron in 1929 was een (voorlopig) dieptepunt. De Joden lieten zich echter niet als makke schapen afslachten. Het was het begin van een geweldsspiraal waarbij Joden terugsloegen na Arabische gewelddadigheden. Dat hebben we nu net weer in Gaza zien gebeuren. Geweld in en rond Israël komt inmiddels zo vaak voor dat het niet meer te ontwarren is wie begon. Ook al suggereert Nasr dat Israël “al meer dan 75 jaar” de boosdoener is.
Arabieren: het land ten westen van de Jordaan is Arabisch
De kern van het conflict tussen Arabieren/Palestijnen en Joden is de vraag van wie het land ten westen van de Jordaan-oever is/was. De Arabieren in Palestina hebben tot ver in de 20e eeuw vastgehouden aan het idee dat dat gebied Arabisch was en Arabisch moest blijven. Dat standpunt heeft hen – zoals we zagen – continu in de verdediging gedrukt. De twee-staten oplossing – die nu weer continu opduikt – is tot ver in de 20e eeuw door de Arabieren niet geaccepteerd.
In de zogenaamde Oslo akkoorden van 1993 tussen de toenmalige Palestijnse leider Yasser Arafat en Israël werd het recht op een eigen staat voor de Palestijnen vastgelegd. De precieze omvang en de locatie van de grenzen zouden onderdeel zijn van een finaal vredesverdrag. Terroristische groepen als Hamas beschouwden deze akkoorden als verraad aan de Palestijnse zaak. Zij saboteerden deze akkoorden door terroristische aanslagen in Israël, vaak vlak voor verkiezingen en vooral als de Arbeiderspartij aan de macht was. Er zat een systeem in de golf van Palestijnse aanvallen vlak voor verkiezingen in Israël. Een toename van aanslagen liet de Israëlische kiezers een ruk naar nationalistisch rechts maken. Voor terroristische groepen die geen vrede met Israël wilden, zoals Hamas, was dat voordelig. Een nationalistisch-rechts kabinet zou immers minder tot vrede geneigd zijn. Dat betekent alleen maar nog meer een motief om geweld tegen Israël verder op te voeren.
Netanyahu is er gekomen dankzij Hamas
Zo zou je kunnen zeggen dat hardliners als Netanyahu dankzij Hamas aan de macht zijn gekomen in Israël. Onder leiding van Netanyahu zou iedere kans op een nieuw akkoord met de Palestijnen nul zijn. Netanyahu was vooral bezig Joodse kolonisten op de Westoever te beschermen en liet vredesactivisten die in het zuiden van Israël in kibboetsen woonden, onbeschermd. Precies wat Hamas wilde. De aanslag van 7 oktober 2023 paste naadloos in de strategie van Hamas. Lees en huiver wat de Israëlische schrijver Etgar Keret hierover zei:
“De mensen die op 7 oktober zijn vermoord vierden een vredesfeest, woonden in socialistische kibboetsen en vochten voor de rechten van de Palestijnen (…) en vormden de hardste oppositie tegen de regering-Netanyahu. De overlevenden voelen zich van twee kanten verraden. Door Hamas, dat ervoor koos om juist hen aan te vallen. En door Netanyahu, die hen twintig jaar lang heeft genegeerd, niet heeft verdedigd en ook nu nog geen enkele nabestaande heeft bezocht.”
Etgar Keret op 3 november 2023
Hamas wil geen vrede met Israël
Het is zeer naïef te denken dat Hamas zich om het lot van Israëlische vredesactivisten zou bekommeren. Het is integendeel zo dat, net als 30 jaar geleden, Hamas alleen maar belang heeft bij haviken in Israël. Door vredesactivisten te vermoorden, zou het aandeel van vredesduiven in Israël alleen maar verder dalen. Hamas geeft zelfs niet om de levens van de burgers in Gaza. Natuurlijk wist Hamas dat de slachting in het zuiden van Israël tot duizenden doden in Gaza zou leiden. Hoe meer doden onder de burgerbevolking van Gaza des te beter het is voor Hamas. Dat geeft immers steeds meer kans dat Israël beschuldigd zal worden van het overtreden van het internationale oorlogsrecht.
Des te meer kans ook dat mensen als Ramsey Nasr de waardigheid van de burgers van Gaza gaat bewieroken, desnoods met vreselijke beelden, zoals dit beeld:
“Ik zag het op Al Jazeera. Ik zag een man, rondlopend tussen de totale verwoesting, met een doorschijnend plastic tasje. Hij hield het voor zich uit boven de menigte, alsof het een kostbaar brood bevatte. Het tasje was roodgekleurd. Geen brood. In de tas zaten de restjes vlees en botten van zijn kinderen.”
Ramsey Nasr op 30 november 2023
De slachting van Gaza is over als Hamas zich overgeeft
Inderdaad, een vreselijk beeld, maar weer met de suggestie dat het allemaal de schuld van Israël is. Vlak voor de Kerstdagen liet ook de jongere – en al even veelzijdige broer – van Ramsey Nasr zich eensluidend horen:
“(…) ik heb geen begrip voor de manier waarop de Israëlische regering op grote schaal het oorlogsrecht schendt (…), ik ben volledig het vertrouwen kwijt in de internationale en Nederlandse politici. Waarom wordt er niet meer aangedrongen op een staakt-het-vuren? Waarom betuigt Nederland onvoorwaardelijke steun aan Israël en staan we toe dat onder het mom van vergelding een heel volk wordt afgeslacht?’”
Shariff Nasr op 24 december 2023
De broers Nasr realiseren zich kennelijk niet dat deze slachting onmiddellijk voorbij zou zijn als Hamas zich zou overgeven. Zelfs nazi-Duitsland gaf zich uiteindelijk over toen het land bijna volledig vernield was. Egypte heeft voorgesteld dat Hamas en de Islamitische Jihad afstand doen van de macht in Gaza. Het lijkt er vooralsnog niet op dat Hamas daartoe bereid is. Hamas zal de macht niet snel opgeven. Bij een wapenstilstand – zonder de uitschakeling van Hamas – zal Hamas de militaire infrastructuur met behulp van bondgenoten als Iran en Syrië snel weer op het oude niveau kunnen brengen. De verwoestingen in Gaza zullen met de hulp van Sigrid Kaag weer worden hersteld. Dan kan de cyclus van geweld weer van voor af en aan beginnen.
0 reacties