Jelle Brandt Corstius (JBC) heeft een pathologische behoefte aan aandacht. Hij heeft daarvoor in het afgelopen decennium minstens drie keer het televisieprogramma De Wereld Draait Door (DWDD) uitgekozen om opschudding te veroorzaken. Hij trok telkens op de verkeerde manier de aandacht. Het heeft hem een rechtsvervolging opgeleverd. Laten we eerst eens in zijn doopceel kijken: heeft hij zijn maniakale aandachttrekkerij soms van zijn vader geërfd? Het lijkt er wel op. Met zo’n vader is het geen wonder dat JBC driemaal gierend uit de bocht vloog.
Zo vader,
Van zijn vader Hugo Brandt Corstius (HBC) heb ik Opperlandse Taal & Letterkunde in de boekenkast staan. Een geweldig boek bij eerste lezing, maar bij tweede lezing begint al die spitsvondigheid toch een beetje te vervelen. Hugo, alias veel gelezen columnist Piet Grijs, is ook bekend geworden als de superstalker van Wouter Buikhuisen. Buikhuisen wilde eind jaren 70 onderzoek doen naar de biologische oorzaken van criminaliteit. Tegenwoordig is dat, zeker sinds boeken als Wij zijn ons brein van Dick Swaab, een triviaal onderzoekonderwerp, maar toen was dat anders.
HBC vond het voorgenomen onderzoek van Buikhuisen fascistisch, te vergelijken met de ‘medische experimenten’ die artsen in concentratiekampen op onschuldige gevangenen uitvoerden. Hij ontketende een hetze tegen Buikhuisen waarin hij hem een “kale, impotente carrièrewetenschapper”, een “verblinde vakidioot”, een “‘bedrieger”, een “slangenbezweerder”, een “aartsopportunist”, een “domme charlatan” en natuurlijk een fascist noemde. Het was een effectieve hetze, waaraan ook de ‘eminente geleerde’ socioloog Cees Schuyt meedeed. Buikhuisen werd met de dood bedreigd en het werken werd hem onmogelijk gemaakt. Aan zijn onderzoek is Buikhuisen nooit toe gekomen.
Zo zoon
In 2006 kocht Sjoerd van Keulen als topman van de SNS-bank een vastgoedfonds. Helaas stortte een jaar later, dus in 2007, de huizenmarkt in en werd het vastgoedfonds een duur blok aan het been van SNS. SNS kon alleen van een faillissement gered worden door een overname van de overheid op kosten van de belastingbetaler. Van Keulen had het echec niet zien aankomen en hij was niet de enige. Hij verdiende echter ruim een miljoen euro per jaar om het juist wel te zien aankomen. Het was hem niet gelukt de huizenmarkt op een adequate manier te volgen.
Velen vroegen zich af of hij die miljoenen euro’s niet aan ‘ons’ terug moest geven. JBC, zoon van HBC, vroeg zich dat, meedeinend op de golven van de verontwaardiging, ook af en begon in februari 2013 net zo’n soort hetze tegen Sjoerd van Keulen, als zijn vader tegen Buijkhuisen. Hij riep op de televisie op dreigbrieven naar de gesneefde bankier te sturen. Geweld tegen Van Keulen hoefde niet, zei hij in DWDD, want “dat werkt alleen maar averechts”. Het verschil met vader HBC was dat vader nog zelf zijn venijnige stukjes schreef terwijl Jelle aan anderen vroeg om te schrijven. Een ander verschil was dat vader Hugo zijn hetze begon toen Buikhuisen aan zijn werk wilde beginnen. Jelle was echter in geen velden of wegen te bekennen toen Van Keulen het vastgoedfonds kocht waar SNS aan failliet gegaan is. Dat was in 2006. Waar was Jelle toen? Waarom liet hij toen niet van zich horen?
De actie van JBC was nog een succes ook, want Van Keulen werd overstelpt met e-mails, maar de actie begon een twist te krijgen. Mag je wel aanzetten tot het digitaal stalken van iemand? Advocaten en rechters vermoedden een strafbaar feit. JBC echter, op zijn beurt, beklaagde zich er over dat het over de ‘toon van het debat’ ging en niet meer over de inhoud. Vreemd, hij had immers zelf voor die toon gezorgd.
JBC draait Chriet Titulaer (1943-2017) door
Vier jaar na de actie tegen Sjoerd van Keulen draaide JBC opnieuw door. Nu bij een uitzending van DWDD die ging over de dood van Chriet Titulaer. De manier waarop JBC in DWDD over de dood van Chriet Titulaer sprak, leidde tot een storm van verontwaardiging op sociale media. Zie op nu.nl. JBC zat in DWDD tot verrassing van Matthijs van Nieuwkerk zelf, alsof deze laatste er niet zo blij mee was dat JBC was aangeschoven. En inderdaad, het was een schoolvoorbeeld van verkeerde casting.
JBC had een obscure biografie van Titulaer meegenomen en las daar lukraak een aantal triviale passages uit voor, waarbij hij het Limburgse accent van Titulaer probeerde na te doen. Het studiopubliek vond het erg vermakelijk, maar het televisiepubliek kennelijk niet. JBC verklaarde later dat hij helemaal niet de bedoeling had gehad Titulaer belachelijk te maken. Het was dan ook niet de schuld van JBC dat hij uit de bocht vloog; het zit kennelijk in hem. Hoewel hij niet gekwalificeerd was om iets te zeggen over de verdiensten van Titulaer, wilde hij de aandacht trekken door het ‘lollige’ accent van Titulaer na te doen door volstrekt niet relevante passages uit een volstrekt niet relevant werk voor te dragen.
Hoera, ik ben verkracht
JBC lijkt goed te gedijen, zo lijkt het, in een sfeer van hetze en verdachtmakingen, zonder vorm van proces. Het kon dus niet uitblijven dat JBC, te midden van de #metoo epidemie, die ontstond na de affaire Harvey Weinstein, ook een duitje in het zakje wilde doen. Nadat velen hem waren voorgegaan, wilde hij ook wel eens laten zien hoe slecht verkrachters zijn. Gelukkig kon (of wilde) hij zich herinneren dat hij ook (#metoo) verkracht was en wel 15 jaar eerder door een collega bij een televisieprogramma.
Het was dus tijd voor een nieuw volksgericht en ditmaal was Gijs van Dam (GvD), een voormalig collega van JBC, het slachtoffer. Opnieuw mocht JBC bij DWDD laten zien hoe goed hij is in het beledigen van anderen. Helaas liet hij ook weer zien dat zijn vader wel een stuk slimmer was. Hij realiseerde zich niet dat de beschuldigde zich ook kan verweren en hoe smeuïg deze al dan niet verzonnen verkrachting voor de makers van televisieprogramma’s was. Dus kreeg GvD bij Pauw een podium om te vertellen dat JBC de verkrachting uit zijn duim gezogen had en een aanklacht tegen smaad en laster tegemoet kon zien.
Trouw: Jelle Brandt Corstius is een slachtoffer
Niet alleen DWDD, maar ook het dagblad Trouw had JBC een podium gegeven om zijn onbewezen verdachtmakingen te uiten. Niet zo maar ergens achter in de krant op de opiniepagina, maar op de voorpagina. Trouw ging zelfs zo ver dat de redactie in een inleiding tot de open brief van JBC de beschuldigingen als feiten presenteerde. Terwijl er geen enkel bewijs was, tenzij men aanneemt dat JBC alleen maar de waarheid kan spreken.
Wij weten natuurlijk beter, en ook de Raad voor de Journalistiek die zich over deze zaak had gebogen, was niet overtuigd: volgens deze Raad was de redactie onzorgvuldig geweest en had de redactie terughoudender moeten zijn bij het presenteren van JBC’s brief als een getrouwe weergave van de werkelijkheid (nos.nl).
Je zou verwachten dat een respectabele krant als Trouw berouw zou tonen bij zijn berichtgeving over JBC’s eigen kleine #metoo-campagne . Maar nee, Trouw-hoofdredacteur Cees van der Laan liet volgens mijn krant wederom weten dat het Trouw niet ging “om dit ene geval van mogelijk misbruik, we wilden laten zien hoeveel onmacht slachtoffers voelen.” Met andere woorden, de beschuldigingen van JBC aan het adres van GvD waren inderdaad waar, want slachtoffer JBC voelde onmacht tegenover GvD.
Misschien was JBC zelf de “#metoo-smeerlap”
Hier vertelt JBC verkracht te zijn, maar dat hij niet kan vertellen door wie, want er waren geen getuigen. Eigenlijk schreef hij dit voor “alle smeerlappen die nog steeds denken dat ze er mee wegkomen.” Maar ze komen er mee weg als er geen bewijs is, terwijl ze wel schuldig zijn. Als meer mensen zich zouden melden als slachtoffer van de niet te benoemen persoon, dan was het probleem opgelost, aldus GBJ, maar dat gebeurde niet. Hij kon de de dader immers niet noemen.
Zonder dat de redactie van Trouw dat kennelijk merkte, probeerde JBC voortdurend in zijn eigen staart te bijten. Het was natuurlijk een drogredenering, want het was al snel bekend om wie het ging. Eerst meldde zich Frits Barend die bekend maakte dat het om zijn programma Barend en Van Dorp ging en toen was het een kwestie van wegstrepen om vast te stellen dat GvD de ‘dader’ was. Het blijkt voor JBC te moeilijk een drogredenering consequent vol te houden: in De Telegraaf liet hij optekenen dat hij de naam van GvD bewust niet genoemd had omdat hij alleen maar duidelijk wilde maken dat het moeilijk is voor slachtoffers om zich te uiten in een #metoo-kwestie. Dat is een hele andere reden dan in zijn oorspronkelijke stuk.
Hij had de naam GvD dus wel kunnen noemen. Heeft hij nu die andere slachtoffers van GvD wel of niet geholpen? Daar gaat het JBC, kennelijk niet om, want hij heeft alleen maar medelijden met de Jelle van toen, het slachtoffer dat “gewoon door ging met werken.” Maar hoe weet hij en vooral hoe weten wij zeker dat hij zelf niet de “smeerlap” was, in plaats van GvD? Wij waren er immers niet bij. En die andere slachtoffers van GvD hebben zich nooit gemeld, dus we weten ook niet of ze er wel zijn. We weten alleen zeker dat JBC en GvD erbij waren.
JBC eindelijk vervolgd voor smaad
GvD bleek vasthoudender te zijn dan JBC zich waarschijnlijk had kunnen voorstellen. Nadat het openbaar ministerie (OM) eerst had besloten dat JBC niet voor smaad en laster zou worden vervolgd, spande GvD opnieuw een procedure aan tegen JBC. Dit was ook omdat JBC nog wat olie op het vuur had gegooid door GvD te associëren met mannen van wie bewezen is dat zij schuldig hebben gemaakt aan seksueel misbruik, namelijk Harvey Weinstein en Bill Cosby. Ditmaal was het OM wel gevoelig voor de argumenten van GvD, zoals Nos.nl meldde.
JBC liet daarna opnieuw weten dat hij nooit de bedoeling heeft gehad de naam GvD te noemen en dat deze zaak alleen maar narigheid zou gaan opleveren voor beide partijen. Zeker JBC heeft zich aardig in de nesten gewerkt door met een niet te bewijzen beschuldiging van seksueel misbruik tegen een vroegere collega te komen. Hij schijnt niet te begrijpen dat hij zelf een einde aan deze zaak had kunnen maken door zijn beschuldigingen publiekelijk terug te trekken en excuses te maken tegenover GvD. Hij blijft zijn beschuldiging tegen GvD echter staande houden (zie hier in de krant van 3 januari 2020). Als hij zelf zijn excuses niet wil aanbieden, dan moet de rechter hem er maar toe dwingen.
